Participatie bij een zorgaanbieder is een proces tussen gebruikers, hun netwerk, personeel, directie, bestuur en overheid om de individuele en collectieve kwaliteit voor de gebruikers als een gezamenlijke bekommernis te ontwikkelen en te garanderen. Het is belangrijk om de zorggebruikers, zowel meerderjarigen als minderjarigen, zelf zoveel mogelijk te betrekken. Maar ook hun netwerk mag niet vergeten worden in het traject.
Maar wat houdt participatie en medezeggenschap concreet in? Vertegenwoordigers van zorggebruikers en zorgaanbieders schreven samen met het VAPH een visie- en inspiratietekst waarin ze acht basiselementen omschrijven van een goed participatietraject. Met deze acht vereisten kan er gebouwd worden aan een sterke basis voor echte samenwerking en inspraak in elke organisatie.
Participatiecultuur
Participatie vraagt om een organisatiecultuur waarin samenwerking en openheid centraal staan.
Solidariteit
Participatie draait niet alleen om individuele belangen, maar ook om oplossingen die goed zijn voor iedereen. Solidariteit zorgt voor een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Verbondenheid
Een goede samenwerking begint met verbinding. Door elkaar te respecteren en actief te luisteren, worden beslissingen breed gedragen en voelen deelnemers zich betrokken.
Helder
Alles rond medezeggenschap moet duidelijk, transparant en toegankelijk zijn. Het is belangrijk om eenvoudige taal te gebruiken en alle informatie te geven die nodig is om te kunnen beslissen. Alle deelnemers moeten goed begrijpen wat er gebeurt en waarom.
Competenties en capaciteiten
Competenties en capaciteiten voor participatietrajecten moeten worden opgebouwd, ontwikkeld en versterkt.
Verscheidenheid
Participatie moet flexibel zijn en rekening houden met verschillen in behoeften, achtergronden en mogelijkheden. Iedereen moet kunnen bijdragen op een manier die bij hem past.
Onderbouwd
Beslissingen worden genomen op basis van duidelijke en transparante informatie en een gedragen visie. Iedereen heeft toegang tot dezelfde gegevens en overleg is altijd goed voorbereid.
Systematische en systemische aanpak
Participatie is een gestructureerd proces. Doelen, stappen en resultaten worden vooraf bepaald en geëvalueerd. De focus ligt niet alleen op details, maar ook op het bredere plaatje.