Tolk voor doven en slechthorenden

Een tolk voor doven en slechthorenden vertaalt de gesproken taal in een taal die de dove, doofblinde of slechthorende begrijpt en omgekeerd. Het VAPH kan een recht op tolkuren geven om een tolk voor doven en slechthorenden in te schakelen in de leefsituatie.

Soorten tolken

Er zijn verschillende soorten tolken:

• Een tolk gebarentaal is een persoon die live de gesproken taal simultaan omzet in bijvoorbeeld Vlaamse Gebarentaal of in Nederlands ondersteund met gebaren en omgekeerd.
• Afstandstolken is een manier van tolken waarbij, via een scherm, een gesprek tussen een horende en een dove vertaald wordt van gesproken Nederlands naar Vlaamse Gebarentaal (VGT) en omgekeerd. Dat kan als de dove en de horende op verschillende plaatsen zijn (Video Remote Signing), maar ook als beiden zich op dezelfde plek bevinden (Video Remote Interpreting). Meer informatie vindt u op de website van het Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven vzw (CAB)(opent nieuw venster).
• Een schrijftolk is een persoon die live het gesproken woord simultaan omzet in geschreven tekst. De schrijftolk geeft een zo exact mogelijk geschreven weergave van de mondelinge communicatie.
• Teletolk is een manier van tolken waarbij, via een scherm, een gesprek tussen een horende en een dove vertaald wordt van gesproken Nederlands naar geschreven tekst en omgekeerd. Meer informatie vindt u op de website van de Vlaamse overheid(opent nieuw venster).

Recht op tolkuren in de leefsituatie

De tolkuren die het VAPH subsidieert, kunnen enkel ingezet worden bij tolkopdrachten in de leefsituatie. Die tolkuren worden ook privé-tolkuren of 'L-uren' genoemd. De 'L' verwijst naar de leefsituatie.

L-uren kunnen ingezet worden voor de meest uiteenlopende situaties. Het gaat in de eerste plaats om allerlei belangrijke praktische situaties, zoals bijvoorbeeld het afsluiten van een contract bij een verzekeraar, een gesprek met een advocaat, het ondertekenen van een akte bij een notaris, een bezoek aan een huisarts of kinderarts, het afscheid van een familielid regelen met de begrafenisonderneming en de kerk … Daarnaast kunnen L-uren ook worden ingezet bij sociale, culturele, politieke en levensbeschouwelijke activiteiten, zoals zetelen in oudercomité, zich kandidaat stellen voor de gemeenteraadsverkiezingen, mee een buurtfeest organiseren … en bij interpersoonlijke relaties, zoals een huwelijk, een doop, oudercontact op school bijwonen …

Personen met een auditieve handicap kunnen van het VAPH een recht op L-uren krijgen voor 80 tolkuren per jaar. Wie ook een visuele handicap heeft, kan een recht op L-uren krijgen voor 220 tolkuren per jaar. 

Ook de Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling (VDAB) en het Agentschap voor Onderwijsdiensten kennen rechten toe voor tolkuren in werksituaties (A-uren) en onderwijssituaties (O-uren). Meer informatie daarover vindt u op de website van het Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven (CAB)(opent nieuw venster).

Hebt u recht op tolkuren in de leefsituatie?

Om recht te kunnen hebben op tolkuren in de leefsituatie (L-uren), moet u voldoen aan de algemene voorwaarden om erkend te worden als persoon met een handicap door het VAPH.

Bovendien moet u voldoen aan de volgende voorwaarde die regelgevend vastgelegd is:

• U moet een audiogram kunnen voorleggen waaruit blijkt dat aan een van de volgende criteria is voldaan:
  • via een tonaal audiometrische test een gemiddeld gehoorverlies aantonen van 70 dB of meer aan beide oren voor de zuivere toonstimuli van 500, 1000, 2000 en 4000 Hz, vastgesteld overeenkomstig de BIAP-normen;
  • via een vocaal audiometrische test, bij een gemiddeld verlies van minder dan 70 dB, maximaal 70 % spraakverstaan aantonen bij optimale versterking.

Hoe recht op tolkuren in de leefsituatie aanvragen?

• U kunt een recht op tolkuren aanvragen via de aanvraagprocedure voor een tegemoetkoming voor hulpmiddelen en aanpassingen. U kunt met het formulier 'Aanvraag hulpmiddelen en aanpassingen', het 'recht op tolkuren in de leefsituatie' aanvragen. U moet het formulier invullen en indienen via het e-loket mijnvaph.be (via het menu 'Ondersteuning > Hulpmiddelen') of per post bezorgen:
  
  VAPH
  Koning Albert II-laan 15 bus 320
  1210 Brussel
  
  Opgelet: U kunt het formulier niet persoonlijk naar een VAPH-kantoor brengen.

Bij het aanvraagformulier voegt u een van onderstaande medische bewijzen:

• een tonaal audiometrische test die aantoont dat u een gemiddeld gehoorverlies hebt van 70 dB of meer aan beide oren voor de zuivere toonstimuli van 500, 1000, 2000 en 4000 Hz, vastgesteld overeenkomstig de BIAP-normen
• een vocaal audiometrische test, bij een gemiddeld verlies van minder dan 70 dB, dat aantoont dat u maximaal 70% spraakverstaan hebt bij optimale versterking

Als u naast een auditieve beperking, ook nog een beperking van het gezichtsvermogen hebt, dan kunt u een recht op meer tolkuren bekomen. Daarvoor moet u medisch bewijzen dat u:

• ofwel een gezichtsscherpte van minder dan 1/20 (0.05) aan het beste oog hebt met de best mogelijke correctie met bril of contactlens;
• ofwel een gezichtsveld hebt dat gemiddeld niet groter is dan 10° aan beide ogen.

Een positieve beslissing van het VAPH voor een tegemoetkoming voor een tolk voor doven en slechthorenden blijft onbeperkt geldig. 

Hoe schakelt u een tolk in?

Voor de inschakeling van een tolk neemt u contact op met het Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven (CAB)(opent nieuw venster).

Hoe betaalt u een tolk?

Het VAPH betaalt de tolkuren waarop u recht hebt rechtstreeks aan het Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven (CAB).

Als u nog meer tolkuren wenst, dan moet u die zelf betalen. Als u een persoonlijke-assistentiebudget of een persoonsvolgend budget hebt, dan kunt u dat budget gebruiken om de extra tolkuren te betalen.