Woon- en leefkosten

Wat zijn woon- en leefkosten?

Een persoonsvolgend budget is een budget op maat waarmee budgethouders zorg en ondersteuning kunnen betalen. Daarnaast hebben zij zoals iedere burger ook woon- en leefkosten. Die kosten moeten ze net als iedereen met hun eigen inkomen betalen. 

Het persoonsvolgend budget (PVB) is een budget op maat waarmee meerderjarigen zorg en ondersteuning kunnen inkopen binnen hun eigen netwerk, bij vrijwilligersorganisaties, individuele begeleiders, professionele zorgverleners en bij door het VAPH vergunde zorgaanbieders.

Een inkomen is geld dat iemand krijgt door te werken (bv. loon), door een uitkering (bv. inkomensvervangende tegemoetkoming), door opbrengsten uit vermogen (bv. verhuur van een appartement) en dergelijke.

Woonkosten omvatten de vergoeding voor het gebruik of de huur van een woning, kamer, studio of appartement en eventueel gemeenschappelijke ruimtes. Ook het gebruik van water, verwarming en elektriciteit en de vergoeding van normale en kleine herstellingen voor de gebruikte ruimtes kunnen aangerekend worden als woonkosten. 

Voor sommige mensen is het nodig om hun kamer, leefruimte, de badkamer … aan te passen omwille van hun handicap of specifieke hulpmiddelen in te zetten. Voor een aantal van die aanpassingen of hulpmiddelen krijgt de vergunde zorgaanbieder middelen van de overheid (bv. via het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA)). In dat geval mogen die kosten niet als woonkosten aangerekend worden. 

Leefkosten hebben te maken met het levensonderhoud, namelijk:

• voeding
• drank
• onderhoud en schoonmaak van de woning en de gemeenschappelijke ruimtes
• aansluiting op internet en aansluiting van tv en telefoon
• was- en strijkservice
• medicatie
• verzorgingsproducten
• kleding
• vervoer
• ontspanning
• abonnementen
• verzekeringen

In overleg met het collectief overlegorgaan kan een systeem van woon- en leefkosten uitgewerkt worden dat aansluit bij de wensen van de gebruikers en dat haalbaar is voor de zorgaanbieder.

Transparantie van woon- en leefkosten

De zorgaanbieder biedt aan het collectief overlegorgaan transparantie over de principes die aan de basis liggen van de berekeningswijze van de woon- en leefkosten. De zorgaanbieder kan enkel wijzigingen doorvoeren aan de woon- en leefkosten als die vooraf besproken zijn met het collectief overlegorgaan. 

In de individuele dienstverleningsovereenkomst (IDO) staan de woon- en leefkosten die overeengekomen zijn tussen de zorgaanbieder en de gebruiker. Een overzicht van de tarieven is terug te vinden in de collectieve rechten en plichten (een bijlage bij de IDO). 

Daarnaast moeten zorgaanbieders hun woon- en leefkosten en aanpassingen ervan publiek kenbaar maken. De zorgaanbieder kiest zelf op welke wijze hij dat doet. Via het e-loket mijnvaph.be heeft de zorgaanbieder de mogelijkheid om zijn woon- en leefkosten in te geven en te laten doorstromen naar Zorgwijs. De (potentiële) zorggebruiker kan eenvoudig een eerste indicatie krijgen van de woon- en leefkosten per maand, gebaseerd op zijn ondersteuningsvraag. 

Hoe u uw woon- en leefkosten kunt ingeven en hoe die gepresenteerd worden op Zorgwijs kunt u lezen in de handleiding ingave woon- en leefkosten in Mijn VAPH. U kunt ook het instructiefilmpje ingave woon- en leefkosten in Mijn VAPH bekijken. 

Wie moet woon- en leefkosten betalen?

De volgende personen betalen woon- en leefkosten:

• personen die zorg inkopen bij een vergunde zorgaanbieder met hun persoonsvolgend budget
• meerderjarigen die via directe financiering ondersteund worden:
  • in een ODB-unit
  • in een forensische VAPH-unit
  • bij een geregistreerde zorgaanbieder voor geïnterneerden
  • via de NAH-procedure

Zijn vervoerskosten leefkosten of ondersteuningskosten?

Het is mogelijk om vervoerskosten aan te rekenen als leefkosten, ondersteuningskosten of een combinatie van beiden. Leefkosten worden betaald uit het inkomen van de zorggebruiker (vb. loon, vervangingsinkomen...). Ondersteuningskosten worden betaald met het persoonsvolgend budget.

Vaak organiseert de vergunde zorgaanbieder vervoer van en naar de dagbesteding. Een aantal zorgaanbieders biedt ook vervoer aan, op maat van de ondersteuningsnoden van individuele gebruikers, zoals vervoer naar de dokter of om inkopen te gaan doen. Het VAPH vraagt de zorgaanbieders samen met de gebruikers alternatieven voor de verplaatsingen te bekijken om een gepaste oplossing te vinden. De zorgaanbieder kan deze vervoerskosten aanrekenen als leefkosten, ondersteuningskosten of een combinatie van beiden. De principes omtrent het aanrekenen van vervoerskosten worden besproken met het collectief overlegorgaan. Daarbij wordt ook afgesproken welk deel van de vervoerskosten bij de zorgaanbieder een ondersteuningskost is en welk deel een leefkost. Uiteraard kunnen de kosten die al werden aangerekend als leefkosten niet nog eens worden aangerekend als ondersteuningskosten of omgekeerd.

Indien de gebruiker een overeenkomst afsluit voor vervoer dat georganiseerd wordt door een persoon of organisatie die niet door het VAPH vergund is, mogen deze kosten volledig betaald worden met het persoonsvolgend budget. De kosten die betrekking hebben op deze overeenkomsten worden volledig als ondersteuningskosten beschouwd. Het kan bijvoorbeeld gaan om een overeenkomst met een mindermobielencentrale, een persoon in loondienst, een taxi- of vervoersbedrijf, vrijwilligersorganisatie, … . Het is ook mogelijk om vervoerskosten te betalen met het vrij besteedbaar deel van het persoonsvolgend budget. Een bijstandsorganisatie kan de gebruiker helpen met het bekijken van de mogelijkheden en het afsluiten van een overeenkomst voor vervoer.