In november 2019 werd de beleidsnota voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding voor de periode 2019-2024 van de bevoegde Vlaamse minister besproken en goedgekeurd door de Vlaamse Regering.
De nota bevat de grote strategische keuzes van de Vlaamse Regering op het vlak van welzijn, volksgezondheid, gezin en armoedebestrijding voor de periode 2019-2024 en geeft de visie van de bevoegde minister voor dit beleidsdomein weer.
Naast enkele overkoepelende beleidslijnen geeft de nota ook voor elk beleidsveld de doelstellingen weer die moeten gerealiseerd worden. De beleidsvelden zijn:
- welzijn
- gezondheidszorg en woonzorg
- opgroeien
- personen met een handicap
- sociale bescherming
- zorginfrastructuur
Die doelstellingen worden telkens opgehangen aan 5 horizontale strategische doelstellingen: kwaliteit, toegankelijkheid, innovatie, all policies en armoedebestrijding.
In het beleid voor personen met een handicap zal in de regeerperiode 2019-2024 ingezet worden op elk van die 5 horizontale strategische doelstellingen, met een bijzonder sterke nadruk op kwaliteit en toegankelijkheid.
Kwaliteit
Er zal versterkt en versneld worden ingezet op de ontwikkeling en implementatie van een vernieuwd kwaliteitskader. Zowel kwaliteit van zorg en ondersteuning, kwaliteit van dienstverlening als kwaliteit van bestaan krijgt binnen dat kader een plaats. Om die doelstelling te realiseren, werkt het VAPH verder aan het project Kwaliteitsgaranties dat al eerder werd opgestart.
Daarnaast zullen ook initiatieven genomen worden met het oog op een (nog meer) doelmatige besteding van de persoonsvolgend budgetten, om het sociaal ondernemerschap bij de (vergunde) zorgaanbieders verder te stimuleren en om de kwaliteit van de dienstverlening op het vlak van hulpmiddelen en aanpassingen te verhogen. Het VAPH zal daarvoor onder meer investeren in de evaluatie en verdere optimalisatie van zijn processen, procedures en ondersteunende tools.
Toegankelijkheid
Om de zorg en ondersteuning werkelijk toegankelijk te maken voor de personen met een handicap en hun gezinnen die er nood aan hebben, zal in de eerste plaats geïnvesteerd worden in een verdere uitbreiding van de middelen. De Vlaamse Regering formuleerde alvast het engagement om deze regeerperiode een bijkomend bedrag van 270 miljoen euro te investeren in de zorg en ondersteuning van personen met een handicap.
Verder zal het VAPH ook initiatief nemen om de middelen die beschikbaar zijn voor zorg en ondersteuning van personen met een handicap, efficiënter en effectiever in te zetten, om zo een gedifferentieerd ondersteuningsaanbod voor zoveel mogelijk personen met een handicap te realiseren. De beleidsnota vermeldt in verband met het persoonsvolgend budget voor meerderjarigen alvast expliciet: “In de eerste fase moeten de personen met zorgvragen uit prioriteitengroep 1 het voorspelbare perspectief krijgen dat hun aanvraag uiterlijk binnen een bepaalde termijn na registratie een budget tot gevolg heeft”. Het VAPH zal daarom het huidige systeem van aanvragen van een persoonsvolgend budget, de prioritering van de zorgvragen en in het bijzonder ook het systeem van automatische toekenningen evalueren en waar nodig bijsturen.
Daarnaast geeft de minister in zijn beleidsnota ook aan dat hij nog meer zal inzetten op laagdrempelig toegankelijke zorg en ondersteuning met een preventieve werking, in het bijzonder voor jongvolwassenen. Door jongvolwassen schoolverlaters met voorrang toegang te geven tot onder meer diensten ondersteuningsplan en rechtstreeks toegankelijke hulp kunnen we hen er actief toe aanzetten ondersteuning op maat te zoeken. Die ondersteuning op maat kan bestaan uit een combinatie van zelfzorg ondersteund met hulpmiddelen en aanpassingen, ondersteuning door vrijwilligers, reguliere hulp en handicapspecifieke ondersteuning. Zo maken we verder werk van het concept van de 5 concentrische cirkels zoals beschreven in het Perspectiefplan 2020 (Vandeurzen, 2010).
Verder moet ook nagegaan worden of en in welke mate meer middelen voor zorg en ondersteuning van personen met een handicap vrijgemaakt kunnen worden door minder middelen te investeren in structuren, zoals bijvoorbeeld beoordelingscommissies en intermediaire actoren.
Voor kinderen en jongeren met een handicap zal het VAPH, samen met Opgroeien en Onderwijs, in de komende regeerperiode de persoonsvolgende financiering voor minderjarigen invoeren. Het eerder opgestarte project PVF minderjarigen wordt daarom onverkort verdergezet.
De persoonsvolgende financiering voor meerderjarige personen met een handicap moet verder geëvalueerd en geoptimaliseerd worden. Het VAPH zal, in samenwerking en afstemming met de relevante partners, daartoe diverse acties ondernemen. Zo zal het VAPH zijn werking en processen evalueren en waar nodig optimaliseren (in het bijzonder het toeleidingsproces naar een persoonsvolgend budget en de financieringswijze van persoonsvolgende budgetten en organisaties), verder inzetten op systematische rapportering en analyse op het vlak van de persoonsvolgende financiering voor meerderjarigen, en een nieuw maatschappelijk debat initiëren gericht op het formuleren van een perspectief voor de komende tien jaar.
De minister formuleert tot slot ook 3 ruimere, vernieuwende en toekomstgerichte doelstellingen:
- het onderzoeken van de mogelijkheden en noodzakelijke voorwaarden van een leeftijdsonafhankelijk hulpmiddelenbeleid
- het uitwerken van een kader voor intersectoraal georganiseerde zorg en ondersteuning
- werken aan betaalbare zorg en ondersteuning
Het VAPH pakt de realisatie van die doelstellingen de komende periode projectmatig aan. Een goede samenwerking en accurate afstemming met de collega’s van andere agentschappen en beleidsdomeinen is daarbij noodzakelijk.
Voor het VAPH zelf impliceert de evolutie naar een meer intersectoraal georganiseerde zorg en ondersteuning meteen ook een inkanteling in een eengemaakt agentschap Zorg, samen met de agentschappen Zorg & Gezondheid en Vlaamse Sociale Bescherming.
Het VAPH gaat vastberaden met de doelstellingen uit de beleidsnota aan de slag. Na de gefaseerde invoering van de persoonsvolgende financiering voor meerderjarigen en de inspanningen om het Perspectiefplan 2020 te realiseren, wachten ons een aantal nieuwe boeiende uitdagingen die het beleid voor personen met een handicap verder zullen vormgeven.