2 april: Wereld Autisme Dag - Heel wat jonge kinderen met een (vermoeden van) handicap gaan naar een gewone kinderopvang of kleuterschool. Voor hen bestaat er sinds 2019 ‘globale individuele ondersteuning’ (GIO): hulp in de vorm van stimulatie, coaching, training en assistentie. Een begeleider gaat mee in de klas of de opvang, biedt daar praktische ondersteuning en denkt mee na over een duurzaam inclusietraject.
In 2019 kregen 277 kinderen dit soort hulp. In 2020 waren dat er 818 en in 2021 917. Ook voor 2022 wordt een stijging verwacht, naar ruim 1.000 kinderen (de exacte cijfers zijn beschikbaar bij het VAPH eind mei). De meeste kindjes die starten met GIO zijn 3 à 4 jaar oud. Heel wat kinderen met autisme, of een vermoeden daarvan, maken gebruik van GIO.
Zo ook de 3-jarige Rune, die in de eerste kleuterklas zit in De Klimboom, een reguliere school in Balen. “Rune is cognitief sterk, maar spreekt niet. Hij maakt geen contact met anderen en functioneert in de klas in zijn eigen wereldje”, legt zijn GIO-begeleidster Loth Lettany van Het Raster vzw uit. “Voordat ik kan werken met Rune aan concrete doelstellingen, is het creëren van basisrust noodzakelijk. Dat was ook de voornaamste zorgvraag van Rune’s ouders. Ik zit af en toe samen met de ouders, zijn juf, de zorgjuf en het betrokken ondersteuningsnetwerk. Samen bekijken we voor welke doelen we ons gaan inzetten om de ontwikkeling van Rune te stimuleren. Eén van onze doelen is het bevorderen van de communicatie van én naar Rune. Naast de zoektocht hoe wij ons verstaanbaar kunnen maken naar hem toe, is de zoektocht naar hoe we hem taal kunnen geven een grote uitdaging. Elk kind heeft recht op communicatie, ook wanneer het (nog) niet verbaal is. Rune begint nu naar dingen te wijzen, of trekt aan een mouw als hij iets wil. Dat hij nu op die manier communiceert, is een belangrijke stap. Het is mooi dat hij met deze ondersteuning kan deelnemen aan het regulier onderwijs”, vindt Loth Lettany.
Vroege begeleiding bij overgangen
Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) werkte deze vorm van ondersteuning uit in samenwerking met het agentschap Opgroeien en het Departement Onderwijs. “Het doel is om inclusie te bevorderen. Kinderen met een handicap kunnen met dit soort hulp deelnemen aan de opvang of het reguliere onderwijs, en kinderen met en zonder specifieke zorgbehoeften kunnen zo samen leren, spelen en vriendschappen sluiten”, klinkt het bij het VAPH. “En dit soort hulp is bedoeld voor erg jonge kinderen - tot en met het eerste leerjaar - omdat wie vroeg ondersteund wordt meer kansen krijgt om zich te ontwikkelen, waardoor ernstigere problemen mogelijk voorkomen kunnen worden.”
GIO wordt vooral ingezet bij grote overgangsmomenten, zoals de stap van thuis naar de kinderopvang, de overstap naar de kleuterklas, naar de buitenschoolse opvang of de lagere school.
Hoe kunnen ouders deze hulp aanvragen?
GIO is een vorm van rechtstreeks toegankelijke hulp. Dat is VAPH-ondersteuning die snel inzetbaar en laagdrempelig is. Ouders kunnen rechtstreeks naar een zorgaanbieder stappen die GIO aanbiedt, en hoeven geen aanvraagprocedure te doorlopen bij het VAPH of het agentschap Opgroeien. Op dit moment zijn er een 30-tal aanbieders van dit soort hulp, verspreid over de Vlaamse provincies.
GIO is er voor kinderen met een vermoeden van handicap of kinderen met een handicap die in Vlaanderen of Brussel wonen, en die (nog) geen persoonlijke-assistentiebudget hebben, of die nog niet ondersteund worden door een multifunctioneel centrum (MFC). Op jaarbasis kunnen ze gebruik maken van een 30-tal uren GIO-ondersteuning. Die uren komen bovenop de andere rechtstreeks toegankelijke VAPH-hulp waar ze gebruik van kunnen maken, al dan niet specifiek gericht op autisme.