Brussel – 16 oktober 2019 - De komende dagen vinden bijna 20.000 meerderjarigen met een handicap een brief in hun bus van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH), met daarin concrete informatie over de aanpassingen die er in de komende jaren aan hun budget zullen gebeuren. Het gaat om personen die hun persoonsvolgend budget kregen op basis van de omschakeling van de zorg in voorzieningen naar het nieuwe persoonsvolgende systeem. Die aanpassingen zijn nodig om de soms grote ongelijkheid weg te werken die er tussen budgetten voor vergelijkbare ondersteuning bestaat. Gebruikersorganisaties, sectorale koepels en de overheid zijn het erover eens: die ongelijkheid, die het gevolg is van grote verschillen gegroeid in het verleden, kan niet blijven bestaan. Het doel is dat mensen die gelijk(w)aardige ondersteuning en zorg nodig hebben, daarvoor over een gelijkwaardig budget zullen beschikken. Of die budgetten dalen of stijgen hoeft geen gevolgen te hebben voor het behoud van hun ondersteuning zoals personen die vandaag hebben. Dat garanderen de vergunde zorgaanbieders. Ook voor wie naar het aanbod in de rechtstreeks toegankelijke hulp gaat is er daartoe een engagement van de zorgaanbieders.
Concreet, enkele voorbeelden:
Hierna enkele reële cases met fictieve namen, in afgeronde cijfers per jaar:
Roos krijgt zeven dagen op zeven, dag en nacht ondersteuning. Voortdurend toezicht is nodig. Net als bij Stef. Alleen: Roos beschikt daarvoor nu over een budget van bijna 79.500 euro, Stef over 42.020 euro. Beiden zullen evolueren naar 61.590 euro.
Achmed gaat in het weekend naar huis en maakt voor de rest van de week, vijf dagen en vijf nachten, gebruik van dagelijkse, continue en soms heel intensieve ondersteuning. Hij kan altijd iemand oproepen, om hem onmiddellijke ondersteuning te bieden en heeft daarvoor een budget van 52.250 euro. Dat is ook zo voor Hannelore, die over 35.300 euro beschikt. Voor beiden evolueert hun budget naar 38.800 euro.
Tom en Lies verblijven in een gespecialiseerde, beveiligde setting en hebben zeven dagen op zeven en voortdurend toezicht nodig. Het budget van Tom daarvoor is 112.100 euro, dat van Lies 79.000 euro. Voor beiden wordt dit 102.700 euro.
Hebben Roos, Stef, Achmed, Hannelore, Tom en Lies hun ondersteuning niet veranderd sinds 31 december 2016, dan hebben hun zorgaanbieders zich geëngageerd diezelfde ondersteuning verder te bieden. Hebben ze die ondersteuning wél veranderd? Dan krijgen die personen een aangepast budget waarmee ze de ondersteuning op maat en naar wens kunnen organiseren. Voor zowel de zorgaanbieders als de personen wordt de nodige begeleiding voorzien.
Achtergrondinformatie
Aanleiding
In het verleden (jaren ’80) zijn er grote verschillen gegroeid in de financiering van voorzieningen. Bij de omschakeling van de erkende en gesubsidieerde capaciteit van voorzieningen naar de persoonsvolgende financiering (PVF) op 1 januari 2017 is ervoor gekozen om de middelen die een voorziening kreeg, te verdelen over hun cliënten, op basis van de ondersteuning die zij toen kregen. Ook al waren die middelen ruimer dan wat er gemiddeld nodig was. Het was de enige manier om de overgang naar de persoonsvolgende financiering waar te maken. Echter, zo ontstond een (ongewenste) situatie waarbij mensen met een gelijk(w)aardige nood aan ondersteuning over verschillende budgetten beschikken. Die ongelijkheid wordt nu weggewerkt.
Budgetten worden aangepast op basis van de ondersteuning zoals die door de voorziening effectief werd geboden voor de omslag naar PVF en meer bepaald op 31 december 2016.
Budgetten kunnen daarbij stijgen, dalen of worden omgezet in het aanbod via de rechtstreeks toegankelijke hulp. Belangrijk is dat daar waar budgetten dalen of stijgen, er een garantie is van de betrokken zorgaanbieders om de ondersteuning verder te laten lopen. Voorwaarde is dat de persoon zelf niets gewijzigd heeft aan die ondersteuning sinds 31 december 2016. Denk daarbij bv. aan minder of meer uren dagbesteding, minder of meer begeleiding, …
Wie zijn ondersteuning wil wijzigen - bij dezelfde zorgaanbieder- of ergens anders inkopen, zal dat vanaf nu daadwerkelijk kunnen, omdat ze weten welk hun definitief budget is.
Wie?
Het gaat om 19.745 personen met een handicap, die op 31 december 2016 al ondersteuning kregen bij een voorziening. Daarvan zullen 10.413 hun budget zien dalen. Voor 8.597 mensen gaat het over een stijging. Voor 735 mensen wordt het budget omgezet naar het aanbod in de rechtstreeks toegankelijke hulp. Hun zorgaanbieder krijgt daarbij van het VAPH middelen in functie van het eerdere budget, om de ondersteuning verder mogelijk te maken.
Wie later of in het kader van een herziening een nieuw budget heeft gekregen, heeft al een correct budget op basis van vraag en zorgzwaarte, en is niet gevat door deze beweging. Dat is evenmin het geval voor wie eerder gebruik maakte van het persoonlijke assistentiebudget, tenzij voor dat gedeelte dat ze eventueel ingezet hebben bij een voorziening.
Heel de oefening gebeurt binnen het bestaande totaalbudget.
Wat en hoe?
De budgetaanpassingen gebeuren telkens in januari van elk jaar, gespreid over 4 (11.838 personen), 5 ( 2.500 personen) of 8 (4.672 personen) jaar. Die geleidelijke aanpassing laat zowel de personen met een handicap als de betrokken zorgaanbieder ruimte om zich voor te bereiden op de wijzigingen. Voor wie naar het aanbod van de rechtstreeks toegankelijke ondersteuning gaat, gebeurt de overstap op 1 januari 2020.
Bij 8.334 personen gaat het om een maximale stijging of daling tot 10% van hun huidige budget. 6.016 personen zien hun budget stijgen of dalen tussen de 10 en 20%, 2.864 tussen 20 en 30% en 995 tussen 30 en 40%. Voor 778 personen is er een daling of stijging van hun budget tussen de 40 en 80%. 23 personen tenslotte zien hun budget tussen de 80% en meer dan 100% stijgen. 735 personen gaan over naar het aanbod in de rechtstreeks toegankelijke hulp.
Begeleidende maatregelen
Momenteel werkt het VAPH in samenwerking met vertegenwoordigers van gebruikers en van de vergunde zorgaanbieders en de sector begeleidende maatregelen uit. Het is de volgende stap in de omwenteling die de persoonsvolgende financiering betekent. Iedereen is zich ervan bewust dat dit moet gebeuren.
Voor de vergunde zorgaanbieders gaat het in eerste instantie om begeleiding via coaching.
Voor personen met een handicap worden in de loop van november infosessies georganiseerd in alle provincies. Moeten zij hun overeenkomst met hun zorgaanbieders aanpassen omdat hun budget wijzigt, dan kunnen ze bij de bespreking daarvan met hun zorgaanbieder, een beroep doen op een van de vijf bijstandsorganisaties. Of ze kunnen terecht bij een van de Diensten Ondersteuningsplan. Die zoeken samen met de persoon naar de meest geschikte ondersteuning en mogelijkheden in zijn of haar omgeving.
Ondervindt iemand problemen bij bv. de onderhandeling over de aanpassing van diens overeenkomst (IDO) of over de inzet van de middelen voor rechtstreeks toegankelijke hulp, dan kan dat gesignaleerd worden aan het meldpunt van het VAPH.
Meer informatie:
Meer informatie over de correctiefase 2 kunt u vinden via het webluik 'Overstap naar persoonsvolgende financiering' / 'Veranderingen'.