Wist u dat er verschillende types assistentiehonden zijn? En dat het VAPH in veel gevallen een tegemoetkoming voorziet? Tenminste, als de assistentiehond een attest heeft van een gemachtigde assistentiehondenschool. Een gemachtigde assistentiehondenschool speelt dan ook een wezenlijke rol in de opleiding en de training van de assistentiehonden.
De bekendste assistentiehonden voor mensen met een handicap zijn blindengeleidehonden en hulphonden. Die types assistentiehonden staan op de refertelijst van het VAPH. Sinds april 2024 is de tegemoetkoming voor een assistentiehond verhoogd tot 28.000 euro.
Een blindengeleidehond helpt personen met een visuele handicap. De hond ontwijkt obstakels, geeft niveauverschillen aan en zoekt oriëntatiepunten zoals een zebrapad, een deur of trap.
Hulphonden assisteren personen met een motorische handicap, vaak rolstoelgebruikers. Ze rapen spullen op, openen en sluiten deuren en kasten, brengen medicijnen, trekken kledingstukken aan of uit en halen hulp in noodsituaties.
Daarnaast staan ook hoorhonden op de refertelijst. Die helpen mensen met een auditieve handicap: ze geven aan wanneer iemand aan de deur belt, wanneer een sms binnenkomt, wanneer de kookwekker afloopt of wanneer de baby huilt. Ze waarschuwen ook als er gevaar dreigt.
Er zijn ook meldhonden, die opgeleid worden om bijvoorbeeld mensen met epilepsie of diabetes bij te staan, en autismehonden voor personen met ASS. Die types assistentiehonden staan niet op de refertelijst van het VAPH, maar een gemotiveerde aanvraag via de bijzondere bijstandscommissie kan altijd ingediend worden.
Geattesteerde assistentiehonden
Welk type assistentiehond u ook aanvraagt, om voor een tegemoetkoming van het VAPH in aanmerking te komen, moet de hond geattesteerd zijn door een door CelMA gemachtigde assistentiehondenschool. Dat is de enige garantie op een gezonde, goed opgeleide en correct getrainde assistentiehond. Alleen een geattesteerde assistentiehond mag u overal vergezellen in publiek toegankelijke plaatsen.
Mark van Gelder is voorzitter van de BADF (Belgian Assistance Dog Federation), de koepel van Belgische assistentiehondenscholen. “Al onze leden hebben een machtiging van CelMA, de Cel Machtiging Assistentiehondenscholen. CelMA is opgericht in opdracht van de Vlaamse overheid en bewaakt de kwaliteit van de assistentiehondenscholen. Bijkomend heeft elk lid van de BADF een internationale accreditatie of kwaliteitskeurmerk van Assistance Dogs International of de International Guide Dog Federation.”
Elke assistentiehondenschool heeft zijn eigen specialiteit. De ene school leidt bijvoorbeeld alleen blindengeleidehonden op, terwijl de andere verschillende types assistentiehonden traint. Er zijn grote en kleinere scholen. Zoals Canisha, de assistentiehondenschool waar Mark van Gelder werkt.
“Canisha werkt jaarlijks met zes tot acht honden”, zegt van Gelder. “Niet elke hond haalt de eindmeet. Finaal kunnen we elk jaar drie tot vijf personen met een handicap een assistentiehond aanbieden.
Empathie is cruciaal
Van Gelder is kinesitherapeut van opleiding. “Door die achtergrond kan ik goed inschatten wat de noden en beperkingen zijn van de persoon die een assistentiehond aanvraagt. Dan weet ik wat de assistentiehond allemaal moet kunnen.”
“De trainingen zelf gebeuren door mijn collega Wendy. Zij werkte vroeger in een voorziening voor mensen met een handicap. Ook zij voelt goed aan wat de noden zijn en hoe de assistentiehond die kan inlossen. Empathie is cruciaal in een assistentiehondenschool.”
“Wendy traint in eerste instantie de hond, maar zij gaat ook aan de slag met het gastgezin waar de hond verblijft en uiteindelijk ook met de persoon met een handicap aan wie de assistentiehond wordt toegewezen. Ook die moet een gevoel hebben voor honden en met de assistentiehond kunnen omgaan.”
Vrijwilligers nodig
Een assistentiehondenschool kan niet zonder vrijwilligers. “Er is om te beginnen het gastgezin waar de puppy vanaf zeven weken tot ongeveer achttien maanden verblijft”, zegt Mark van Gelder. “In het gastgezin wordt de hond zindelijk en sociaal en krijgt hij zijn eerste trainingen. De meeste assistentiehondenscholen kunnen niet verder zonder gastgezinnen.”
“Daarnaast hebben we vrijwillige trainers die Wendy helpen bij het opleiden van een assistentiehond. Er bestaat niet zoiets als een diploma assistentiehondentrainer. Elke trainer leert het vak al doende. Vaak hebben vrijwillige trainers eerst als gastgezin gefungeerd. Zij hebben dan al de basistechnieken onder de knie van hoe je met een hond omgaat en hoe je iets aanleert.”
Empathie is cruciaal in een assistentiehondenschool.
Fondsenwerving
Naast het trainen van honden, het zoeken en begeleiden van gastgezinnen en het vinden van een goede match tussen de persoon met een handicap en de assistentiehond, kruipt er veel tijd en energie in fondsenwerving.
“Een opgeleide hond kost ongeveer 43.500 euro. In dat bedrag zitten de aankoop van de puppy, de selectie, de medische zorgen, de trainingen, de voeding, de follow-up en de nazorg. Maar wij willen niet dat een persoon met een handicap financieel in de problemen komt”, zegt van Gelder. Daarom stelt elke assistentiehondenschool die lid is van de BADF de honden gratis ter beschikking van de persoon met een handicap. Een deel van de kosten wordt gedekt door de tegemoetkoming die de persoon met een handicap samen met ons en een multidisciplinair team aanvraagt bij het VAPH. De rest van de kosten wordt gedekt door giften, fondsen, legaten en fondsenwervingsactiviteiten.”
In een volgende nieuwsbrief gaan we dieper in op de selectie van pups en het opleidingstraject van een assistentiehond.