Door de technologische vooruitgang en verbeterde toegankelijkheid krijgen spraak-naar-tekst-apps voor dove en slechthorende personen steeds meer aandacht. Maar wat zijn spraak-naar-tekst-apps precies, wat maakt ze efficiënt en wie kan er baat bij hebben?
Wat zijn spraak-naar-tekst-apps?
Spraak-naar-tekst-apps voor dove en slechthorende personen zetten gesproken woorden om in geschreven tekst (= transcriberen). De apps maken gebruik van artificiële intelligentie (AI) om gesprekken, lezingen of andere vormen van gesproken communicatie meteen om te zetten in tekst op het scherm van een smartphone, tablet of computer. Zo kan iemand die doof of slechthorend is, live volgen wat er gezegd wordt.
Sommige apps bieden aanvullende functies, zoals de mogelijkheid om de tekstgrootte en -kleur aan te passen, transcripties op te slaan, verschillende gesprekspartners te onderscheiden of een schriftelijk antwoord te geven.
Enkele spraak-naar-tekst-apps zoals Google Live Transcribe (Android) en Live Transcribe (iOS) zijn gratis en bieden een basisfunctionaliteit voor dove en slechthorende personen. Daarnaast zijn er apps zoals AVA en RogerVoice die zowel gratis als betalende versies aanbieden. De gratis versies bieden basisfunctionaliteiten, terwijl de betalende versies extra functies, onbeperkt gebruik en transcripties met een hogere nauwkeurigheid kunnen bieden. Tot slot is er ook Speaksee, een betalende app die samen met een microfoonkit aangeboden wordt.
Wat zijn de eigenschappen van een goede spraak-naar-tekst-app?
Er zijn enkele belangrijke eigenschappen die spraak-naar-tekst-apps effectief maken als communicatiehulpmiddel voor dove en slechthorende personen. Overweegt u een spraak-naar-tekst-app te gaan gebruiken? Dan is het belangrijk om die eigenschappen te controleren zodat u een goede keuze kunt maken.
Nauwkeurigheid
Een effectieve spraak-naar-tekst-app moet heel nauwkeurig zijn. Dat betekent dat het percentage foutief getranscribeerde woorden in het ideale geval niet hoger ligt dan 10 %. Een ingebouwde woordenboekfunctie is ook nuttig. Met die functie kunt u zelf woorden, zoals eigennamen of dialectwoorden, toevoegen die de app anders niet meteen herkent. Zo zal de app die woorden in het vervolg wel herkennen, waardoor de precisie van de transcripties aanzienlijk verhoogt.
Consistentie
De app moet de transcripties tegelijk met de spraak kunnen bieden en dus werken zonder vertragingen of haperingen. Dat zorgt voor een soepele en betrouwbare gebruikerservaring.
Taalondersteuning
De app moet de gesproken taal ondersteunen. Dat is essentieel om betrouwbare transcripties te krijgen. Zo moet een app die het Nederlands ondersteunt, niet alleen de uitspraak die in Nederland gangbaar is, maar ook de Vlaamse uitspraak van de Nederlandse standaardtaal kunnen herkennen en transcriberen.
Aanpasbaarheid aan individuele behoeften
De app moet aanpasbaar zijn aan de specifieke behoeften van gebruikers. De lettergroottes en kleuren moeten bijvoorbeeld aangepast kunnen worden voor een betere leesbaarheid. In het ideale geval werkt een app op verschillende apparaten, zoals smartphones, tablets en laptops.
Groepsgesprekken
Voor dove en slechthorende personen die vrijwel dagelijks groepsgesprekken voeren, moet een effectieve app duidelijk aangeven wie er aan het woord is. Dat kan door bijvoorbeeld gebruik te maken van namen of kleuren. Dat is vooral nuttig in vergaderingen en discussies met meerdere deelnemers.
Privacy en beveiliging
Privacy en beveiliging zijn belangrijk bij het gebruik van spraak-naar-tekst-apps. De app moet persoonlijke informatie, die tijdens het omzetten van spraak naar tekst wordt vastgelegd en verwerkt, goed beschermen. Dat voorkomt ongeautoriseerde toegang tot gevoelige gegevens.
Hoe zet u spraak-naar-tekst-apps doeltreffend in?
Naast de technische vereisten van de app, zijn er ook enkele belangrijke tips voor gebruikers en hun gesprekspartners om de effectiviteit te maximaliseren.
Duidelijke spraak
Moedig uw gesprekspartner aan om duidelijk te articuleren en niet te snel te praten. Er worden het best geen dialecten of verschillende talen door elkaar gebruikt.
Vakjargon en eigennamen
Maak op voorhand afspraken over het gebruik van eigennamen en vakjargon, zodat iedereen weet hoe ze die moeten uitspreken en de app ze correct kan herkennen.
Microfoon en signaal-ruisverhouding
De signaal-ruisverhouding is de verhouding tussen de gewenste spraak (het signaal) en het achtergrondlawaai (de ruis). In rumoerige situaties kan het achtergrondlawaai luider zijn dan de spraak. Vooral dan is het belangrijk dat de app in staat is om de spraak nauwkeurig om te zetten naar tekst. Gebruik met een spraak-naar-tekst-app daarom een kwalitatieve microfoon die achtergrondlawaai kan onderdrukken en zo zorgt voor een goede signaal-ruisverhouding (SNR). Probeer ook om zelf het achtergrondlawaai zoveel mogelijk te beperken.
Opstelling
Zorg dat de microfoon op maximaal 30 cm van de spreker staat. Dan wordt de opname beter en de transcriptie nauwkeuriger.
Wie heeft baat bij een spraak-naar-tekst-app?
Spraak-naar-tekst-apps kunnen een meerwaarde betekenen voor een selecte groep dove en slechthorende mensen die vrijwel dagelijks problemen ondervinden met spraakverstaan en voor wie alternatieve hulpmiddelen, zoals solo-apparatuur, merkgebonden streamers of ringleiding, niet volstaan.
Ook als schrijftolken niet ingezet kunnen worden of niet beschikbaar zijn, kunnen spraak-naar-tekst-apps gebruikt worden. Voor bepaalde gebruikers kunnen de gratis apps voldoende zijn voor alledaagse situaties, vooral in rustige omgevingen en voor korte een-op-eengesprekken. Voor een intensiever gebruik in lange een-op-eengesprekken, groepsgesprekken en settings met veel achtergrondlawaai, zijn betalende versies meer aangewezen. Het is belangrijk de spraak-naar-tekst-apps in verschillende luistersituaties uit te testen alvorens een aankoop te overwegen.
Spraak-naar-tekst-apps zijn innovatieve hulpmiddelen die nog in volle ontwikkeling zijn en daarom niet opgenomen zijn in de refertelijst. Voor gebruik in de thuissituatie kunnen ze wel aangevraagd worden via de bijzondere bijstandscommissie als de kostprijs ervan meer dan 300 euro bedraagt.
Vind spraak-naar-tekst-apps in de hulpmiddelendatabank
