Zondag 9 juni 2024 zijn er Europese, federale en Vlaamse verkiezingen. Zondag 13 oktober vinden lokale verkiezingen plaats. Om alles in goede banen te leiden, wordt achter de schermen al volop gewerkt. Onder meer door Inter. Inter werkt vaak voor de Vlaamse overheid, maar ook voor steden en gemeenten en tal van private partners.
“Verkiezingen zijn toegankelijk als zoveel mogelijk mensen zelfstandig en gelijkwaardig kunnen stemmen”, zegt Thomas Desmet van Inter. “Je eigen stem kunnen uitbrengen is belangrijk voor iedereen, ook voor mensen met een handicap.”
Je eigen stem kunnen uitbrengen is belangrijk voor iedereen, ook voor mensen met een handicap.
Samenwerking met steden en gemeenten
“Voor dit project werken we in opdracht van de Vlaamse overheid, meer bepaald het Agentschap Binnenlands Bestuur dat de verkiezingen in oktober coördineert”, licht Thomas toe. “Maar onze inspanningen zijn evengoed zinvol voor de stembusgang in juni, die door de federale overheid aangestuurd wordt.”
“We ondersteunen vooral de steden en gemeenten bij hun voorbereiding. Zowel de federale als Vlaamse overheid hebben trouwens duidelijke normen gemaakt voor toegankelijke verkiezingen. Inter heeft daar advies voor verleend. Het gaat dan bijvoorbeeld over de toegankelijkheid van het stemlokaal of de afmetingen van de stemhokjes. Daarnaast zijn er tal van tips en goede voorbeelden om nog verdere stappen te zetten. We proberen het haalbaar te houden voor de gemeenten, maar we zijn ambitieus en leggen de lat hoog.”
Adviesverlening is maar een van de vier pijlers van Inter voor toegankelijke verkiezingen. Een tweede pijler vormen de online infosessies voor steden en gemeenten. Tijdens die sessies krijgen de gemeenten tips en advies voor een optimale toegankelijkheid.
“Er zijn de wettelijke normen van het Ministerieel Besluit, maar gemeenten kunnen er altijd voor kiezen om méér te doen. Wij geven hun inspiratie. En we staan open voor vragen. Inter werkt jaar in jaar uit met verschillende steden en gemeenten nauw samen op het vlak van toegankelijkheid. Velen kennen ons dus al en doen graag een beroep op ons.”
Alle adviezen toetsen we vooraf bij de doelgroeporganisaties, zoals Doof Vlaanderen, de Brailleliga of de Vlaamse Ouderenraad.
Tips voor voorzitter en bijzitters
Inter biedt ook brochures aan. Naast een brochure met alle informatie die tijdens de infosessies aan bod komt, maakt Inter een beknopte informatiefiche. “Die maken we voor de leden van de stembureaus: de burgers die opgeroepen worden om op verkiezingsdag te zetelen als bijzitter. Zij worden pas de dag zelf aangesteld. We kunnen ze dus vooraf moeilijk bereiken. Daarom geven we beknopt nog wat tips op de dag zelf. Bijvoorbeeld over de rechten van mensen met een handicap, over een klantvriendelijk onthaal van mensen met een beperking of de begeleiding van blinde en dove kiezers. Alle adviezen toetsen we vooraf bij de doelgroeporganisaties, zoals Doof Vlaanderen, de Brailleliga of de Vlaamse Ouderenraad. Op die manier zorgen we voor breed gedragen afspraken en een uniforme aanpak.”
De vierde pijler ten slotte is de informatie voor het brede publiek en mensen met een handicap in het bijzonder. “Dat luik zijn we volop aan het voorbereiden”, zegt Thomas. “We roepen lokale overheden op om duidelijk te communiceren over de toegankelijkheid van hun stemlokalen. We zullen een sjabloon aanreiken waarmee ze dit overzichtelijk kunnen doen. Hoe duidelijker je communiceert over toegankelijkheid, hoe meer kiezers gaan stemmen.”
Naar een volledig digitaal kiesproces
Vlaanderen neemt overigens al langer initiatieven om alle doelgroepen optimaal aan de verkiezingen te laten deelnemen. Maar dat lukt niet altijd van de eerste keer. “In 2018 was er een proefproject met een audiomodule voor blinden en slechtzienden”, zegt Thomas. “Na evaluatie bleek het systeem niet efficiënt genoeg voor de huidige kiesprocedure. Maar Vlaanderen blijft inzetten op oplossingen. Na de verkiezingen van 2024 wordt bijvoorbeeld gestart met de aanbesteding van een nieuw digitaal kiesproces. Daarbij wordt vanaf de start rekening gehouden met de toegankelijkheid voor alle doelgroepen. Tegelijk komen er ook vanuit Europa duidelijke normen met de European Accessibility Act.”
“Vlaanderen heeft de ambitie om de verkiezingen van 2030 helemaal digitaal te organiseren. Op het vlak van toegankelijkheid van de verkiezingen worden er heel wat inspanningen geleverd en wordt het alleen maar beter”, besluit Thomas.
Dit artikel verscheen in maart 2024 in Sterk, het driemaandelijks tijdschrift van het VAPH. Lees Sterk online, of abonneer u gratis en krijg de volgende edities van Sterk in de brievenbus.