Samenwerking over sectoren heen opent nieuwe mogelijkheden. Waar organisaties de krachten bundelden voor ‘geïntegreerde zorg’ rond de persoon met een handicap, ontstaan mooie projecten. Zeker als die initiatieven geworteld zijn in de eigen buurt. Zoals in veel projecten van vergunde zorgaanbieder Oostrem het geval is.
Samenwerking over sectoren heen zit in het DNA van Oostrem. “Als gebruikers ons iets vragen, zeggen wij doorgaans ja”, opent Mario Vanhaeren, directeur van Oostrem. “Toen enkele cliënten ervan droomden zelfstandig te wonen, sloegen we de handen in elkaar met de gemeente Herent en de sociale huisvestingsmaatschappij voor het project het Molenhuis. Rond dezelfde tijd kregen we een vraag naar ondersteuning vanuit het Zavelhuis. Dat was een startend ouderinitiatief met vijftien studio’s voor jongvolwassenen met een verstandelijke handicap en een autismespectrumstoornis. Het Zavelhuis huist in hetzelfde gebouw als het Molenhuis.”
“Voor de negen gebruikers van het Molenhuis zetten we een samenwerking op met thuisverpleging, met netwerken van ouders en met Ferm Landelijke Thuiszorg.”
Creatieve oplossingen
Niet alle bewoners van het Molenhuis kiezen voor dagbesteding van Oostrem. Zij kunnen zich beredderen, maar hebben wel nabijheid nodig.
“Dankzij de samenwerking met Ferm vonden we een oplossing”, zegt Mario Vanhaeren. “Ferm gebruikt de leefruimte van het Molenhuis voor de dagopvang van ouderen. Zo is er altijd iemand in de buurt. En de gebruikers die thuisblijven, eten ’s middags samen met de ouderen van Ferm. Zo vinden we altijd creatieve oplossingen.”
Voor de cliënten heeft de samenwerking alleen maar voordelen. “Zonder samenwerking waren het Molenhuis of het Zavelhuis niet mogelijk. Zo eenvoudig is het”, zegt Mario Vanhaeren.
Een gezonde dosis lef
Samenwerking met diverse organisaties vergt allicht veel flexibiliteit van medewerkers? Vanhaeren relativeert. “Samenwerking geeft medewerkers ook zuurstof. Belangrijk is vooral om vanuit één visie te werken.”
“Als sociaal ondernemer moet je risico’s durven nemen. Jaren geleden richtten we met acht organisaties een semi-industriële werkplaats op voor personen die niet geacht worden betaald werk aan te kunnen. Dat was een grote investering, maar zeven jaar later draaiden we break-even.”
“En cliënten blijven met vragen komen. Toen we onze werkplaats hadden, droomden sommigen van een job in een regulier bedrijf. Opnieuw zeiden we ja. Zo ontstond de dienst Begeleid Werken, die vandaag deel uitmaakt van Werkburo, het grootste arbeidszorgproject in Vlaanderen.”
“Cruciaal is een raad van bestuur die openstaat voor nieuwe ideeën, die gelooft in ondernemerschap. Ook al kunnen we soms een beroep doen op extra steun vanuit steden, de provincie of het VAPH, toch is er een gezonde dosis lef nodig.”
Als sociaal ondernemer moet je risico’s durven nemen.
Zorg van de toekomst
Gedurfd is ook het project De Boomgaard in Kessel-Lo, een intersectoraal woonproject voor diverse doelgroepen dat momenteel volop in ontwikkeling is om het in de toekomst te kunnen realiseren. De stad Leuven stelde grond ter beschikking en Oostrem, De Wissel (jeugdzorg), De Wingerd (ouderenzorg) en Zorg Leuven (openbare zorgsector) sloegen de handen in elkaar.
“De Boomgaard wil inwoners van Kessel-Lo de garantie geven dat ze levenslang in hun eigen buurt kunnen wonen, ook als ze zorgbehoevend worden. Dat is nieuw. Traditioneel halen we mensen met een zorgnood uit hun vertrouwde omgeving en brengen we ze samen in een nieuwe setting, waarrond we dan een buurt creëren. Dat is bijvoorbeeld het geval in het Molenhuis en het Zavelhuis.”
“Met De Boomgaard willen we omgekeerd werken: de mensen zullen in hun buurt kunnen blijven en we gaan alle zorg naar hen brengen, inclusief aangepaste woningen. Samen met het Stadsmakersfonds Miss Miyagi, een ethische vastgoedbegeleider, richtten we een coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk op. We willen de komende jaren woningen bouwen met kamers, studio’s en appartementen met de principes van universal design.”
“We beslissen vooraf niet hoeveel woningen voorbehouden zijn voor ouderen, mensen met dementie, personen met een handicap, kwetsbare gezinnen of jongeren uit de jeugdzorg. We zullen inspelen op de noden die zich voordoen. Met de betrokken organisaties brengen we middelen én personeel samen.”
De Boomgaard wil inwoners van Kessel-Lo de garantie geven dat ze levenslang in hun eigen buurt kunnen wonen, ook als ze zorgbehoevend worden.
Geïntegreerd in de buurt
“Dit is een innovatieve manier van werken, die hier en daar nog botst op regelgeving, maar de overheid volgt het project met belangstelling”, zegt Mario Vanhaeren.
“Vanuit De Boomgaard willen we ook ondersteuning aan huis bieden en een buurtcentrum met veel activiteiten. Mijn collega Jan Vanwezer van De Wingerd riep zelfs een nieuw concept in het leven: de hospiscore. Die score geeft aan in hoever een buurt zorgbestendig is. Kunnen mensen er blijven wonen als ze meer zorg nodig hebben? Een buurt met een lage hospiscore wordt uitgedaagd om inspanningen te doen. Ook de wetenschappelijke wereld is enthousiast over de score: een raad met verschillende universiteiten zal het concept verder uitwerken.”
“De Boomgaard is vraaggestuurde en geïntegreerde samenwerking ten top. Het is een radicaal nieuw en positief verhaal. Het is verbindend, solidair en niet-betuttelend. Dit is de zorg van de toekomst.”
Meer verhalen over geïntegreerde zorg
- getuigenis
Geïntegreerde zorg voor personen met dubbeldiagnose
Mensen met een verstandelijke handicap én een psychische kwetsbaarheid hebben gespecialiseerde hulp nodig. Sinds 2014 zetten enkele psychiatrische ziekenhuizen hierop in, met extra midddelen van het VAPH. Zo ook psychiatrisch centrum Asster. “Wij staan klaar als andere hulpverlening op haar grenzen botst.”
- getuigenis
Zonnelied en De Overbron gaan voor geïntegreerde zorg
De ouderenzorg en de sector handicap kunnen elkaar versterken. Dat toont het verhaal van zorgaanbieder Zonnelied en woonzorgcentrum De Overbron in Brussel. Samen maken zij het verschil voor ouderen en voor personen met een handicap.