Er bestaan verschillende vormen van ondersteuning. Hulpmiddelen kunnen u helpen om activiteiten zelfstandig uit te voeren. Uw gezin, uw vrienden en uw mantelzorgers kunnen u hulp bieden. Er zijn thuisverplegers, poetsdiensten, diensten maatschappelijk werk van het ziekenfonds enzoverder. En er zijn individuele begeleiders die u assisteren in uw dagelijkse activiteiten en zorgaanbieders die begeleiding, dagopvang en verblijf aanbieden.
Om te weten welke vormen van ondersteuning voor u het meest geschikt zijn, is het belangrijk dat u nagaat:
- welke activiteiten u allemaal wilt uitvoeren op vlak van wonen, werken, dagbesteding, vrije tijd, vorming, mobiliteit, sociale contacten, emotioneel welbevinden, therapieën enzoverder;
- bij welke van die activiteiten u al dan niet problemen ondervindt, welke problemen u ondervindt en wanneer u die problemen ondervindt;
- wat uw sterktes en uw zwaktes zijn;
- hoe u leeft en hoe u wilt leven;
- welke ondersteuning u al hebt;
- of de ondersteuning die u al hebt voldoende is of niet en waarom niet;
- wie u zou kunnen helpen nu, of in de toekomst of wanneer uw huidige ondersteuning wegvalt;
- ...
Dat allemaal in kaart brengen, noemen we een proces van vraagverheldering. In dat proces staan uw noden en wensen centraal.
Uit het proces van vraagverheldering volgt een overzicht van wat u wenst, wat u allemaal zelf kunt, welke ondersteuning u al hebt en welke ondersteuning er ontbreekt.
Op basis daarvan kunt u op zoek gaan naar de voor u geschikte ondersteuning. Dat kan ondersteuning zijn in de vorm van hulpmiddelen, hulp van uw gezin, uw netwerk, hulp van professionele zorgverleners zoals thuiszorg of een poetshulp, of hulp van een persoonlijke assistent of van handicapspecifieke diensten.
Waarom een vraagverhelderingsproces doorlopen?
Vroeger was de zorg voor personen met een handicap aanbodgestuurd. Dat wil zeggen dat voornamelijk de zorgaanbieders (diensten en voorzieningen) bepaalden welke zorg u kreeg en hoe die gegeven werd. Nu is er persoonsvolgende financiering. Daarmee wil men de zorg voor personen met een handicap vraaggestuurd maken. Dat wil zeggen dat uw vragen bepalen welke zorg u nodig hebt en hoe u die wilt organiseren.
Het is dan ook heel belangrijk dat u een goed zicht hebt op wat uw vragen zijn. Dat kan alleen door een vraagverhelderingsproces te doorlopen.
Ondersteuningsplan persoonsvolgend budget
Als blijkt dat u nood hebt aan intensieve en frequente handicapspecifieke ondersteuning, dan kunt u een persoonsvolgend budget aanvragen bij het VAPH om die ondersteuning te organiseren en te financieren. U moet dan een Ondersteuningsplan persoonsvolgend budget (OP PVB) bezorgen aan het VAPH. Dat is een uitgebreid plan met informatie over uzelf, uw huidige situatie en uw vraag naar zorg en ondersteuning. In dat plan moet u ook beschrijven hoe u precies te werk bent gegaan bij uw vraagverheldering. U móet dus een proces van vraagverheldering doorlopen vooraleer u bij het VAPH een persoonsvolgend budget kunt aanvragen. In het ondersteuningsplan kunt u ook aangeven waarom uw vraag dringend is.
Hulp bij het vraagverhelderingsproces en het ondersteuningsplan (persoonsvolgend budget)
U kunt een proces van vraagverheldering zelf doorlopen en u kunt zelf een ondersteuningsplan (persoonsvolgend budget) opstellen. Aangezien dat niet eenvoudig is, kan het zinvol zijn om dat samen te doen met personen die u goed kent. U kunt ook beroep doen op diensten en organisaties of u kunt gebruik maken van een werkinstrument.
Personen die u goed kennen
U kunt vragen aan personen die u goed kennen en bij wie u zich goed voelt om samen het proces van vraagverheldering te doorlopen. Zij kunnen mee nadenken over uw situatie, uw sterktes, wensen, nood aan begeleiding enzoverder. Zij kunnen ook samen met u op zoek gaan naar personen of diensten die u kunnen helpen, bijvoorbeeld thuishulpdienst, OCMW, thuisverpleging. Als blijkt dat u nood hebt aan intensieve handicapspecifieke hulp, kunnen ze u ook helpen om een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget in te vullen.
Diensten en organisaties
Diensten ondersteuningsplan (DOP's)
Een dienst ondersteuningsplan (DOP) gaat u en de mensen die voor u belangrijk zijn, ondersteunen, om na te denken over de meest gepaste ondersteuning. Samen met u en de mensen die u gekozen hebt, brengen ze uw vragen, uw wensen en uw ondersteuningsnoden binnen verschillende levensdomeinen (wonen, werken, vrije tijd enzoverder) in kaart. Ze gaan na wat u zelf kunt doen en waarbij anderen u kunnen ondersteunen. Samen zoeken ze gepaste ondersteuning binnen uw buurt, bij eerstelijnsdiensten en bij gespecialiseerde diensten. Als resultaat krijgt u een ondersteuningsplan dat al uw mogelijkheden en die van uw omgeving op een rijtje zet en wordt er bekeken hoe u dat ondersteuningsplan kunt opvolgen. Een dienst ondersteuningsplan begeleidt u kosteloos gedurende maximum één jaar.
Als blijkt dat u nood hebt aan handicapspecifieke hulp, dan helpt de dienst ondersteuningsplan u om een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget op te stellen en in te dienen bij het VAPH. Een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget dat ingediend wordt door een dienst ondersteuningsplan wordt automatisch goedgekeurd door het VAPH.
Diensten maatschappelijk werk verbonden aan uw ziekenfonds
Een dienst maatschappelijk werk van uw ziekenfonds(opent nieuw venster) kan u begeleiden bij het doorlopen van een proces van vraagverheldering en het opstellen van uw ondersteuningsplan persoonsvolgend budget. Als u dat wilt, betrekken zij ook de mensen die u goed kennen. De diensten maatschappelijk werk hebben hun eigen methodes om u te begeleiden bij het doorlopen van een proces van vraagverheldering, dat dan uitmondt in een hulpverleningsplan.
Als blijkt dat u nood hebt aan handicapspecifieke hulp, dan helpt de dienst maatschappelijk werk u om een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget op te stellen en in te dienen bij het VAPH. Een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget dat ingediend wordt door een dienst maatschappelijk werk van een ziekenfonds wordt automatisch goedgekeurd door het VAPH.
Gebruikersorganisaties
Gebruikersorganisaties zijn organisaties die personen met een handicap vertegenwoordigen. Een gebruikersorganisatie kan u vanuit zijn ervaring en expertise begeleiden bij uw proces van vraagverheldering en bij het opstellen van een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget. Gebruikersorganisaties zijn bijvoorbeeld de Federatie voor Ouderverenigingen en Gebruikersraden in voorzieningen voor personen met een handicap (FOVIG), de Katholieke Vereniging Gehandicapten (KVG), Dito vzw.
Werkinstrument
Op www.mijnondersteuningsplan.be(opent nieuw venster) kunt u terecht om zelfstandig na te denken over uw leven en/of uw ondersteuning. U kunt via de tool vragen beantwoorden over verschillende belangrijke delen van uw leven en/of over uw ondersteuning. Vragen over wat goed gaat, wat beter kan en hoe u uw gewenste situatie ziet. U kunt zelf kiezen over welk deel van uw leven u wilt nadenken en vragen wilt beantwoorden:
- toekomst
- vrije tijd
- gezondheid
- welbevinden en welzijn
- mensen die je kent en relaties
- werk en dagactiviteiten
- vorming en studie
- wonen
- wie ben ik?
- vrij te kiezen thema
Er is van elke vraag ook een gesproken versie (audioversie) beschikbaar. U kunt de vragen alleen, of samen met iemand die u ondersteunt, beantwoorden.
Nadat u de gekozen vragen doorlopen hebt, krijgt u als resultaat een overzicht van uw antwoorden. U kunt de resultaten bewaren en die op een ander moment opnieuw bekijken en/of aanpassen.
Let op: het overzicht van uw antwoorden is geen ondersteuningsplan dat u bij het VAPH kunt indienen om een persoonsvolgend budget aan te vragen. U kunt het resultaat eventueel wel gebruiken om uw ondersteuningsplan persoonsvolgend budget in te vullen. Bij ieder antwoord staat vermeld waar u uw antwoord kunt invoegen in het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget. De website helpt u vooral bij het helder krijgen van uw vraag.