Het zorgzwaarte-instrument (ZZI) voor meerderjarigen wordt gebruikt om de zorgzwaarte van meerderjarige personen met een handicap, i.e. de hoeveelheid ondersteuning die personen met een handicap nodig hebben bij verschillende activiteiten in het dagelijks leven, in te schatten. In de methodiek zoals die gebruikt werd tot maart 2020, worden de scores op een hele reeks van wetenschappelijke instrumenten via rekenregels vertaald in een beperkt aantal categorieën van Begeleidingsintensiteit (B-waarde) en Permanentienood (P-waarde). Het ZZI wordt afgenomen tijdens het toeleidingstraject in functie van het bepalen van de budgetcategorie van de personen met een handicap. Op basis van voorbije ervaringen en geïdentificeerde problemen werd beslist dat het noodzakelijk was om (a) af te stappen van het gebruik van rekenregels, (b) meer verfijnde B/P-waarden en bijbehorende omschrijvingen te creëren en (c) het ZZI bij te sturen om het korter, duidelijker en meer gebruiksvriendelijk te maken.
Deze drie krijtlijnen vormden de insteek van het project 'Optimalisatie ZZI Meerderjarigen', dat inspeelt op de operationele doelstelling 'OOD 1.4 We hertekenen diagnostiek, indicatiestelling en zorgregie' van het VAPH. In dit project zijn drie grote fasen te onderscheiden:
- Statistische, methodologische en inhoudelijke analyse van de bestaande data en instrumenten en trajecten met stakeholders uit het veld om tot een vernieuwd ZZI en vernieuwde B/P-waarden te komen;
- Uittesten van vernieuwd instrumentarium en vernieuwde B/P-waarden in betrouwbaarheidsonderzoek;
- Evaluatie van resultaten van het betrouwbaarheidsonderzoek en aanpassingen om tot het finale instrumentarium en de uiteindelijke B/P-waarden te komen.
Op basis van de kwantitatieve en kwalitatieve analyse van de gegevens van het betrouwbaarheidsonderzoek konden we concluderen dat er op zich voldoende basis was om met het vernieuwde instrument en de vernieuwde methodiek van start te gaan, omdat er geen indicatie is dat deze slechter werkt dan de huidige methodiek en bovendien gebruiksvriendelijker is. De methodiek werd in gebruik genomen in maart 2020.
Het onderzoek toonde echter ook aan dat er moeten (1) veiligheden en kwaliteitscontroles in de procedure ingebouwd worden en (2) een kwalitatief vervolgtraject uitgetekend worden om te zorgen dat de inschattingen niet ontsporen en dat het instrumentarium verder verbeterd kan worden (voor bepaalde doelgroepen). Dit betekent dat het VAPH voldoende tijd en middelen moet investeren in het creëren van de noodzakelijke randvoorwaarden om te zorgen dat de nieuwe methodiek duurzaam, fair en geen kostendrijver is. Het is dan ook belangrijk om op dit vlak verdere stappen te ondernemen in de toekomst.