Veelgestelde vragen

Er komt een nieuw kwaliteitsbesluit dat uitvoering zal geven aan het nieuwe kwaliteitsdecreet. Samen met het belanghebbendenoverleg kwaliteit (‘de kwaliteitstafel VAPH’) wordt het decreet vertaald naar een sectoraal uitvoeringsbesluit en dus een nieuw kwaliteitskader.

Het handelingsplan moet verplicht ondertekend worden door beide partijen, namelijk een vertegenwoordiger van de zorgaanbieder en de gebruiker en/of zijn vertegenwoordiger. 

Grensoverschrijdend gedrag (GOG) ten aanzien van een gebruiker moet gemeld worden als het gedrag gepleegd werd door:

• een andere gebruiker
• een personeelslid
• een derde die handelt in opdracht van de dienst of zorgaanbieder (vrijwilliger, onderaannemer …)
• een derde onafhankelijk van de dienst of zorgaanbieder (binnen de hulpverleningscontext)

Meer informatie: www.vaph.be/gog/algemeen

Het is aan de zorgaanbieder om bij elk incident een inschatting te maken of er al dan niet sprake is van grensoverschrijdend gedrag. Dat is een feitelijke ad-hocappreciatie waarvoor geen sluitende juridische definitie kan worden gegeven. Wel kan gesteld worden dat elke gedraging van seksuele aard waarvan er een vermoeden is dat ze niet met wederzijdse toestemming gesteld werd, als grensoverschrijdend kan beschouwd worden.

Situaties waarin gedrag van een gebruiker gewoonlijk met normale al dan niet pedagogische corrigerende maatregelen kunnen aangepakt worden, en die niet als traumatisch beschouwd kunnen worden, moeten niet gemeld worden.

Het VAPH heeft geen regelgeving omtrent schorsing.

Als de afspraken die gemaakt zijn in de IDO niet gevolgd kunnen worden als gevolg van een schorsing, dan heeft de vergunde zorgaanbieder de inspanningsverbintenis om op zoek te gaan naar andere, gepaste ondersteuning tijdens de schorsing.

De individuele dienstverleningsovereenkomst (IDO) is verplicht: voor elke ondersteuning moet een overeenkomst opgemaakt worden. De model-IDO is niet verplicht. Belangrijke principes om tot een overeenkomst op maat te komen zijn zelfregie, de eigen keuzes van de gebruiker en het ondernemerschap van de zorgaanbieder. Het gebruik van het model wordt wel sterk aangeraden, door de koepels van voorzieningen, de gebruikers- en bijstandsorganisaties en het VAPH. 

Meer veelgestelde vragen over de model-IDO

Het is belangrijk dat de IDO wordt gesloten vóór de zorg en ondersteuning van start gaan en dat beide partijen akkoord zijn met de inhoud. Op die manier is vooraf duidelijk welke ondersteuning men kan verwachten en hoeveel de geboden ondersteuning kan kosten. 

Goede en duidelijke afspraken bij de start van de ondersteuning zijn belangrijk om conflicten tijdens de ondersteuningsperiode te vermijden. 

Als er dringend nood is aan ondersteuning, moet de overeenkomst binnen de vijf dagen na de start van de ondersteuning gesloten worden.

De IDO wordt pas ondertekend als de inhoud duidelijk is voor beide partijen en als zij akkoord gaan met de gemaakte afspraken. 

Meer informatie vindt u in het document ‘Extra informatie’ bij de model-IDO PVB, model-IDO RTH, model-IDO MFC en model-IDO MFC-PAB.

Meer veelgestelde vragen over de model-IDO

Dan moeten ofwel de bewindvoerder(s), ofwel de bewindvoerder(s) én de persoon met een handicap de IDO ondertekenen. 

Dat hangt af van wat in het vonnis van de bewindvoering staat: 

• de soort bewindvoering, namelijk over de persoon en/of over de goederen
• de mate van bewindvoering:
  • Treedt de bewindvoerder op in de plaats van de persoon met een handicap? Dan spreken we van vertegenwoordiging. 
  • Of beslist de persoon met een handicap na akkoord van de bewindvoerder? Dan spreken we van bijstand.

Bijvoorbeeld: 

• Er is alleen een bewindvoerder over de goederen, type vertegenwoordiging: zowel de persoon met een handicap als de bewindvoerder tekenen de IDO.
• Er is een bewindvoerder over de persoon, type vertegenwoordiging en over de goederen, type bijstand: zowel de persoon met een handicap als de bewindvoerder tekenen de IDO.

Meer informatie vindt u in het document ‘Extra informatie’ bij de model-IDO PVB, model-IDO RTH, model-IDO MFC en model-IDO MFC-PAB.

Meer veelgestelde vragen over de model-IDO

Een handelingsplan is een verplicht onderdeel van de IDO als er ondersteuning geboden wordt door een vergunde zorgaanbieder of door een multifunctioneel centrum, ongeacht de ondersteuningsfuncties die geboden worden. Dat geldt ook voor minderjarigen waarbij de ondersteuning in een multifunctioneel centrum wordt ingekocht met een persoonlijke-assistentiebudget (PAB).

In het kader van rechtstreeks toegankelijke hulp is een handelingsplan niet verplicht.

Meer veelgestelde vragen over de model-IDO

Een leerling, ouder dan 21 jaar, die nood heeft aan dagondersteuning maar nog niet beschikt over een persoonsvolgend budget om de dagondersteuning te organiseren en te betalen, kan bij de klassenraad een aanvraag indienen voor verlenging van de schoolloopbaan in opleidingsvorm 1. Ook leerlingen die over een persoonsvolgend budget beschikken dat ontoereikend is om er de nodige dagondersteuning mee te realiseren, kunnen een verlenging aanvragen bij de klassenraad.

De klassenraad kan een verlenging van de schoolloopbaan goedkeuren in de volgende gevallen:

• De leerling toont aan dat hij een aanvraag voor een persoonsvolgend budget indiende bij het VAPH maar nog geen budget ter beschikking gesteld kreeg. De leerling kan dat aantonen met het VAPH-attest ‘PVB-aanvraag maar geen terbeschikkingstelling’. U kunt het attest downloaden via het e-loket mijnvaph.be of opvragen bij een provinciaal kantoor van het VAPH.
• De leerling toont aan dat hij een meervraag stelde aan het VAPH. U kunt daarvoor een attest opvragen bij een provinciaal kantoor van het VAPH.

Als u een persoon met een handicap bent, dan hebt u recht om meer dienstencheques aan te kopen. Dien uw aanvraag tot verhoging van uw aankooplimiet in via het online platform van Sodexo, de firma die de dienstencheques uitgeeft. De controle op de voorwaarden gebeurt automatisch. U hoeft geen attesten meer te bezorgen. Meer informatie vindt u op dienstencheques.vlaanderen.be(opent nieuw venster).

Als u een goedkeuring hebt van het VAPH, dan kunt u een attest afdrukken via het e-loket mijnvaph.be. Of u kunt een attest vragen aan het provinciaal kantoor van het VAPH.

Het VAPH-attest geeft u geen garantie dat u een korting op het inschrijvingsgeld krijgt. De school of organisatie beslist zelf over die mogelijkheid en voorwaarden.

Sinds oktober 2017 ging het project European Disability Card van start. 

Met de European Disability Card (EDC) kunt u bij de deelnemende partners (musea, pretparken, toeristische verblijven …) genieten van bepaalde maatregelen om uw bezoek te vergemakkelijken. Dat kan gaan van kortingen tot toegankelijke plaatsen, assistentie, gespecialiseerde gidsen …

Als u door het VAPH erkend bent als persoon met een handicap, dan kunt u de kaart aanvragen bij het VAPH via het e-loket mijnvaph.be.

Lees meer over de Europese handicapkaart bij het item European Disability Card en via www.eudisabilitycard.be(opent nieuw venster).

Nee, het systeem van woon- en leefkosten is niet van toepassing op gebruikers van rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH). Een zorgaanbieder kan wel een RTH-bijdrage aanrekenen, maar geen woon- en leefkosten. 

Lees meer over RTH-bijdragen

Het systeem van woon- en leefkosten is niet van toepassing op gebruikers van een multifunctioneel centrum (MFC). Multifunctionele centra werken nog altijd met een bijdragesysteem, ook na 1 januari 2021. 

Een MFC kan sinds 2017, als vergunde zorgaanbieder, ook personen ondersteunen die een persoonsvolgend budget hebben. Wie een persoonsvolgend budget heeft en in 2017 of later een individuele dienstverleningsovereenkomst sloot, betaalt al woon- en leefkosten. 

Wie gebruik maakt van een MFC en een aanvraag heeft ingediend voor een persoonsvolgend budget, maar dat nog niet ter beschikking gekregen heeft, zit nog altijd in het MFC-systeem en betaalt een bijdrage.

Lees meer over de MFC-bijdragen

De vergunde zorgaanbieder moet aan het collectief overlegorgaan transparantie geven over de principes die aan de basis liggen van de berekeningswijze van de woon- en leefkosten. De zorgaanbieder moet het collectief overlegorgaan daarom informeren over zijn kostenstructuur en toelichten waarom bepaalde keuzes worden voorgesteld. Voor de leden van het collectief overleg moet ook duidelijk zijn wat de gevolgen zijn van bepaalde keuzes voor zowel gebruikers als de zorgaanbieder en wat haalbaar is. 

De betrokkenheid van het collectief overlegorgaan, en gebruikers in het algemeen, is zeer belangrijk om tot afgewogen en gedragen woon- en leefkosten te komen. Wettelijk gezien is er geen akkoord nodig van het collectief overlegorgaan om woon- en leefkosten te bepalen of aan te passen. Een open dialoog tussen de gebruikers en de zorgaanbieder is echter wenselijk om problemen en discussies in de toekomst te vermijden.

Als blijkt dat de factuur van woon- en leefkosten te duur is voor bepaalde gebruikers, kan samen gezocht worden naar een oplossing of alternatieven. Vaak wordt er gezocht naar een manier om solidariteit onder de gebruikers te organiseren.

Alle zorgaanbieders organiseren collectief inspraak. Vaak gebeurt dit via het collectief overlegorgaan, ook wel de gebruikersraad genoemd. Het bestaat uit gebruikers of hun vertegenwoordigers die de belangen van de gebruikers bewaken en verdedigen. Zij kunnen vragen stellen en adviezen geven aan de directie en de beheerders van de zorgaanbieder. Voor belangrijke wijzigingen, zoals de invoering en opvolging van woon- en leefkosten, is overleg met het collectief overlegorgaan verplicht.

Lees meer over het recht op inspraak

U kunt uw VAPH-dossier raadplegen via het e-loket mijnvaph.be. In dat loket kunt u ook brieven van het VAPH (verstuurd na 01.01.2011) bekijken en afdrukken.

U kunt ook informatie over uw dossier opvragen via een provinciaal kantoor van het VAPH.

Een adreswijziging gaat automatisch via de Kruispuntbank Sociale Zekerheid (KSZ). Als u uw adreswijziging hebt doorgegeven aan de gemeente en de wijkagent is langs geweest, dan wordt het VAPH op de hoogte gebracht van uw nieuwe adres.

Uitzondering: Gaat het om een wijziging voor een abonnement op het tijdschrift Sterk, dan meldt u dat aan het VAPH.

Een overlijden hoeft u niet te melden aan het VAPH. Als een overlijden wordt geregistreerd bij de gemeente, dan wordt het VAPH daar automatisch van op de hoogte gebracht. Dat gaat via de Kruispuntbank Sociale Zekerheid (KSZ).

Uitzondering: Gaat het om een wijziging voor een abonnement op het tijdschrift Sterk, dan meldt u dat aan het VAPH.

Via mijnvaph.be kunt u of uw wettelijk vertegenwoordiger uw persoonlijk dossier bij het VAPH online raadplegen. U kunt op verschillende manieren inloggen:

• via een aangesloten kaartlezer en uw identiteitskaart
• via itsme
• met een beveiligingscode via een mobiele applicatie
• met een beveiligingscode via sms

Hebt u problemen met inloggen, stel dan uw vraag via e-mail of chat(opent nieuw venster) of bel gratis 1700.

Het persoonsvolgend budget is een zorggebonden budget. Het is bestemd om kosten voor zorg en ondersteuning mee te vergoeden. Dat kan bijvoorbeeld gaan om begeleiding en ondersteuning bij het wonen, bij dagbesteding of bij praktische hulp in de thuissituatie. Het gaat om de kosten voor de opvoeders, begeleiders of individuele begeleiders. Het gaat niet om huurkosten van een woning of kamer, kledij of voeding.

Bij verblijf bij een vergunde zorgaanbieder zult u dus mogelijk twee facturen ontvangen. In het geval u gebruik maakt van een voucher, dan komt de factuur voor de zorg- en ondersteuningsgebonden kosten naar het VAPH. De factuur voor het eten, drinken en de kamer ontvangt u thuis en moet u vanuit uw eigen middelen betalen.

Nee, bij de opstart van uw persoonsvolgend budget krijgt u nooit het volledige bedrag, maar enkel het terugvorderbaar voorschot op het gedeelte dat u denkt te besteden in cash.

Bijvoorbeeld: iemand krijgt een budget toegewezen van 60.000 euro op jaarbasis. Als hij dat in cash wilt besteden, krijgt hij een terugvorderbaar voorschot, wat een vierde is van het budget dat hij denkt in cash te spenderen. Als hij alles wenst te spenderen in cash, krijgt hij dus een terugvorderbaar voorschot van 15.000 euro. Van zodra hij kosten bij het VAPH indient, worden die kosten terugbetaald, zodat het voorschot op de rekening blijft staan.

Als u zelf individuele begeleiders aanwerft en hen een loon uitbetaalt, dan zijn dat niet-vergunde zorgaanbieders. Een vergunde zorgaanbieder heeft een vergunning van het VAPH.

Er zijn ook vergunde zorgaanbieders die individuele begeleiders in dienst hebben die u in de thuissituatie kunnen ondersteunen. Als u daarvoor zou kiezen, dan sluit u een overeenkomst met een vergunde zorgaanbieder af.

Op Zorgwijs.be(opent nieuw venster) kunt u op zoek gaan naar het beschikbare aanbod van de zorgaanbieders in uw buurt. U kunt zoeken naar rechtstreeks toegankelijke hulp en naar ondersteuning die u kunt betalen met uw persoonsvolgend budget .

Bent u eerder op zoek naar een individueel begeleider? Dan kunt u een vacature plaatsen op het platform. Individuele begeleiders kunnen zelf op het platform ook laten weten dat ze beschikbaar zijn.

Voor het VAPH de nieuwe budgetten berekende, analyseerde het eerst de gegevens die alle vergunde zorgaanbieders bezorgden. 

Het vergeleek:

• de gegevens van gelijkaardige voorzieningen (uit de FAM-tool: de gegevens die een voorziening bezorgde vóór de invoering van de persoonsvolgende financiering)
• de gegevens van uw voorziening in dezelfde periode (uit de transitietool: de gegevens die een voorziening doorgaf om de overstap naar persoonsvolgende financiering te kunnen maken)

Een werkgroep bekeek de gegevens en stelde vast vanaf welk punt afwijkende analyses moesten onderzocht worden. Die afwijkingen zijn de ‘knipperlichten’. Een voorbeeld van zo’n knipperlicht: in de transitietool is het gemiddelde voor dagondersteuning bij een zorgaanbieder meer dan 1 dag hoger dan het gemiddelde in de FAM-tool (om de gemiddelden te vergelijken worden enkel cliënten gebruikt die in beide tools in dezelfde periode voorkomen).

Die knipperlichten besprak het VAPH met de betrokken zorgaanbieders. Daarna paste het VAPH de registraties aan aan de effectieve frequentie (zoals deze zijn doorgegeven in FAM), als dat nodig bleek. 

Zorgaanbieders zijn al jaren op de hoogte van de ongelijkheid in financiering en weten dat die situatie niet houdbaar is. 

Daarom zal nu voor elke zorgaanbieder de benodigde informatie worden aangeleverd over correctiefase en wat dat betekent voor zijn cliënten en dus de inkomsten van de zorgaanbieder. Dat de aanpassingen van de budgetten gespreid over acht jaar gebeuren, heeft net als doel om iedereen de tijd te geven om zijn organisatie geleidelijk aan te passen. 

Bovendien worden er ook begeleidende maatregelen ontwikkeld voor vergunde zorgaanbieders die stevige aanpassingen van hun budget meemaken. Zo zullen er onder andere coachingstrajecten uitgewerkt worden, in samenspraak met de werkgeversorganisaties. Wie daar gebruik van wil maken kan daarop intekenen. Er zal vervolgens een selectie gebeuren op basis van een aantal criteria die nog uitgewerkt worden. 

Correctiefase 2 loopt over acht jaar, dus het gaat niet om een plotse aanpassing. Die periode moet u de tijd geven om u anders te organiseren. U ontvangt ook van bij de start alle informatie over cliënten met zorggarantie. 

Hebt u hulp nodig? Het VAPH voorziet maatregelen om zorgaanbieders te begeleiden, zoals coachingstrajecten. Die maatregelen werkt het VAPH uit met o.a. de koepels van werkgevers.

Dat kan niet worden uitgesloten. 

Bij sommige vergunde zorgaanbieders zullen de budgetten stijgen, bij andere zullen de budgetten dalen, en bij nog andere zal er weinig veranderen. In alle gevallen is van bij de start van correctiefase 2, die over verschillende jaren loopt, duidelijk wat de aanpassing van de budgetten van cliënten betekent voor de organisatie. 

Dalen de budgetten beduidend, dan geeft de spreiding in tijd uw werkgever de ruimte om te anticiperen op die wijzigingen en zijn beleid af te stemmen op de concrete vraag van personen met een handicap, om zo nieuwe cliënten en dus extra budgetten aan te trekken. Zo kan hij samenwerkingen smeden met andere actoren om ondersteuning op maat te bieden, gebruik maken van de begeleidingsmaatregelen die worden voorzien, zoals coaching van het management … 

Tenslotte: correctiefase 2 werkt aan het rechtzetten van een ongelijkheid die in het verleden tussen organisaties is gegroeid en komt bijgevolg niet onvoorzien. Het was al in het verleden duidelijk dat dit ging worden aangepakt.

Het VAPH kan volgende betaalbewijzen voor aankopen van hulpmiddelen en aanpassingen aanvaarden:

• een kopie van het rekeninguittreksel
• een kopie van het resultaat van de gegeven homebanking-opdracht met vermelding van bedragen/codenummer. Dus NIET de gegeven opdracht zelf, want dat is onvoldoende.
• een bewijs van storting (bv. van het postkantoor - tegenwoordig elektronisch met streepjescode).
• het getypte woord 'voldaan' op de factuur
  Als ‘voldaan’ wordt geschreven, dan is er wel nog een stempel of handtekening van de leverancier noodzakelijk.
• het kasticket of factuur van het grootwarenhuis. Er is geen bijkomend betaalbewijs nodig.
• het door de bank afgestempelde stortingsformulier (= het bewijs dat de betaalopdracht in uitvoering is)

Het VAPH aanvaardt geen klantenstrookje van een stortingsbewijs waar enkel ‘betaald’ of ‘voldaan’ op vermeld wordt. Op het klantenstrookje moet er dus minstens ook een bank- of poststempel voorkomen.

Meer informatie over hulpmiddelen en aanpassingen vindt u op de pagina Hulpmiddelen en aanpassingen.

U hebt wettelijk één jaar (te rekenen vanaf de factuurdatum) om de factuur en het betaalbewijs op te sturen naar het VAPH. Als op de datum van de factuur de beslissing nog niet is betekend, moet de factuur bezorgd worden binnen één jaar vanaf de beslissingsdatum.

Meer informatie over hulpmiddelen en aanpassingen vindt u op de pagina Hulpmiddelen en aanpassingen.

Ja, u kunt ook in het buitenland een hulpmiddel aankopen en daarvoor een vergoeding van het VAPH ontvangen. De regelgeving legt op dat vlak geen beperkingen op. Meer informatie over hulpmiddelen vindt u op de pagina Hulpmiddelen en aanpassingen.

Het VAPH kan een tegemoetkoming geven voor een tweedehandshulpmiddel, mits het over een hulpmiddel gaat dat nog niet werd gesubsidieerd door het VAPH en mits u in aanmerking komt voor een tegemoetkoming voor dit hulpmiddel. Het VAPH wil daarmee vermijden dat hetzelfde hulpmiddel tweemaal wordt vergoed.

Om na te gaan of een tegemoetkoming mogelijk is voor het tweedehandshulpmiddel dat u wilt aankopen, kunt u best eerst navraag doen bij het provinciaal kantoor van het VAPH waar u de aanvraag zal indienen. Hou daarvoor het identificatienummer van het hulpmiddel bij de hand. Het identificatienummer is bijvoorbeeld het chassisnummer van de auto of het serienummer van de traplift.

Meer informatie over hulpmiddelen en aanpassingen vindt u op de pagina Hulpmiddelen en aanpassingen.

U hoeft geen aanvraag in te dienen bij het VAPH. U kunt rechtstreeks contact opnemen met de vergunde zorgaanbieder van uw keuze om te vragen of hij u kortverblijf kan bieden. De vergunde zorgaanbieder moet wel kunnen beschikken over een capaciteit aan middelen voor rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH). De lijst van de erkende aanbieders vindt u op de pagina Aanbieders van rechtstreeks toegankelijke hulp.

De vergunde zorgaanbieder hoeft geen rekening te houden met het maximum van 8 RTH-punten dat voor gebruikers van rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH) van toepassing is.

Kortverblijf wordt immers uitgedrukt in een aantal nachten (maximaal 60) waarop de gebruiker recht heeft. Het exacte aantal nachten waarop u recht hebt en het aantal dat u al gebruikt hebt, kunt u raadplegen via het e-loket mijnvaph.be.

Personen met een handicap met een persoonsvolgend budget kunnen onder bepaalde voorwaarden beroep doen op kortverblijf. Kortverblijf houdt in dat u jaarlijks maximum 60 nachten (en dagen) kortopvang kunt gebruiken bovenop uw persoonsvolgend budget.

U hoeft daar geen aanvraag voor in te dienen bij het VAPH. U kunt dus rechtstreeks contact opnemen met de vergunde zorgaanbieder van uw keuze om te vragen of hij u kortverblijf kan bieden. De vergunde zorgaanbieder moet wel kunnen beschikken over een capaciteit aan middelen voor rechtstreeks toegankelijke hulp.

Meer informatie vindt u op de pagina Kortverblijf.

Het VAPH respecteert de persoonlijke levenssfeer van de gebruikers, conform de wet- en regelgeving en in het bijzonder de  Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De persoonlijke gegevens die het VAPH opvraagt, worden vertrouwelijk behandeld. Medische gegevens worden verwerkt onder toezicht van een arts. Gegevens die het VAPH opvraagt, worden gebruikt om onze wettelijke opdrachten uit te voeren.

In uitvoering van zijn wettelijke opdrachten deelt het VAPH persoonsgegevens met andere organisaties. De uitwisseling vindt plaats onder toezicht van de Gegevensbeschermingsautoriteit en de Vlaamse toezichtcommissie voor de verwerking van persoonsgegevens. Informatie daarover vindt u op de pagina Machtiging. Meer info over de verwerking leest u in onze disclaimer.

U kunt zich inschrijven op de digitale nieuwsbrief van het VAPH met informatie over de dienstverlening van het VAPH voor personen met een handicap en hun netwerk.

Het VAPH heeft ook brochures en folders over verschillende thema's.

U kunt zich abonneren op Sterk, het driemaandelijks tijdschrift van het VAPH met sterke verhalen van mensen met een handicap. U kunt ook een abonnement nemen op Infovisie MagaZIEN, een driemaandelijks tijdschrift over technologie voor mensen met een leesbeperking.